Door Franziska Goltz, onderzoeker Radboudumc

Achtergrond

Ongeveer 70% van de mensen met parkinson heeft last van trillingen (“tremor”). Het meest voorkomend is rusttremor, trillingen die optreden wanneer de spieren rusten, maar veel mensen hebben ook last van houdingstremor, waarbij ze juist trillen als ze hun spieren inspannen. In stressvolle situaties wordt tremor vaak erger. De behandeling van tremor bij parkinson is op dit moment nog lastig, omdat tremor in tegenstelling tot klachten zoals stijfheid of traagheid vaak niet goed reageert op de dopaminerge medicatie. Om deze reden wordt er steeds meer onderzoek gedaan naar alternatieve behandelingen voor tremor en is er de afgelopen jaren veel aandacht geweest voor bijvoorbeeld trillende handschoenen of polsbanden. Op basis van de wetenschappelijke literatuur is het op dit moment nog onduidelijk of dit soort behandelingen een effect hebben op parkinson tremor. Onderzoekers in het Radboudumc hebben daarom een paar jaar geleden een studie uitgevoerd om wetenschappelijk te toetsen of ritmische trillingen tremor bij parkinson kunnen verminderen.

Methoden

Bij 30 mensen met de ziekte van Parkinson, die ook een duidelijke rust- en houdingstremor hadden, werd onderzocht of een trillend polsband invloed heeft op tremor ernst. De tremor werd gemeten met een bewegingssensor op de hand. De onderzoekers vergeleken drie verschillende soorten trillingen: trillingen met dezelfde snelheid (frequentie) als de tremor, trillingen die 1.5 keer zo snel waren als de tremor zelf, en continue trillingen zonder een bepaald ritme. Alle soorten trillingen werden ook vergeleken met de tremor ernst wanneer er geen trillingen aanwezig waren. Elk van de trillingen werd in totaal 15 keer (in willekeurige volgorde) aan iedereen toegediend door middel van een draadloos polsbandje dat op de pols van de arm met de meeste tremor werd geplaatst. Het effect van het polsbandje werd gemeten voor rusttremor, houdingstremor en voor tremor tijdens een hoofdrekentaak.

Hypothese

Op basis van eerder onderzoek verwachtten de onderzoekers dat de trillingen met dezelfde snelheid als de tremor het beste zouden werken om tremor ernst te verminderen. De theorie hierachter is dat tremor waarschijnlijk in stand wordt gehouden door een soort lus. De lus zou ontstaat tussen de gebieden in de hersenen die de tremor veroorzaken en de signalen die juist weer terug naar de hersenen gaan wanneer het trillen van de ledenmaten wordt geregistreerd door de perifere zenuwen. Het toevoegen van een ander signaal (bijvoorbeeld de ritmische trillingen van het polsband) zou het ritme van de binnenkomende signalen naar de hersenen kunnen verstoren, en op die manier de lus doorbreken. Hierdoor zou de tremor minder worden.

Resultaten

De resultaten van het onderzoek lieten geen effecten zien van het polsband op tremor ernst. Wanneer de verschillende soorten trillingen van het polsband met elkaar vergeleken werden, konden de onderzoekers geen verschillen vinden. Op basis van de bevindingen van deze studie denken de onderzoekers dat er mogelijk sterkere en/of langere trillingen nodig zijn, om de gewenste effecten te bereiken. Daarnaast zou het kunnen dat de trillingen die toegevoegd worden alleen effect hebben als er rekening wordt gehouden met het specifieke ritme van de tremor op dat moment. Dat hebben de onderzoekers in deze studie niet gedaan.

Samengevat: een ritmisch trillend polsband had geen effect op tremor ernst bij de ziekte van Parkinson. De onderzoekers concluderen dat voor de toepassing van dergelijke trillinde apparaatjes in de praktijk verder onderzoek nodig is. Met name de benodigde eigenschappen van een dergelijk apparaat (ritme, intensiteit, duur) zijn nog onduidelijk.

Referentie

F. Goltz, M.F. Dirkx, J.M. Schoffelen, M.S. Okun, W. Hu, C.W. Hess, J. Nonnekes, B.R. Bloem, R.C. Helmich, A prospective controlled study of a wearable rhythmic vibrotactile device for tremor in Parkinson’s disease, Clinical Neurophysiology, Volume 172, 2025, Pages 51-60, ISSN 1388-2457, https://doi.org/10.1016/j.clinph.2025.02.255