Ook de boeddhistische monnik en spiritueel leraar Thich Nhat Hanh heeft veel gedaan voor de bekendheid en populariteit van mindfulness. Hij leidt wereldwijd retraites, geeft lezingen en is auteur van vele boeken over dit onderwerp.

10 vragen over mindfulness in Parkinson Magazine

Beschrijving van de therapie

“Mindfulness is aandacht schenken aan wat zich voordoet in het heden, zonder erover te oordelen." (Jon Kabat-Zinn). Het is een vorm van meditatie gecombineerd met hatha yoga, waarin men zich op een niet-reactieve manier bewust is van de fysieke en geestelijke sensaties en situaties van het moment. Door mindfulness te beoefenen wordt het mogelijk de werkelijkheid te aanvaarden en bewust aandacht te geven aan jezelf en alles om je heen. Door het bewust worden en loslaten van automatismen en oordelen is het mogelijk innerlijke kalmte en rust te bereiken zonder daarbij in jezelf te keren of te transcenderen.

Mindfulness based cognitive therapy (MBCT) wordt ook wel “aandachtgerichte cognitieve therapie” genoemd. Op meerdere plekken in ons land (o.a. UMC St. Radboud) wordt deze vaardigheid aangeleerd bij de behandeling van met name depressies, maar ook bij fobieën, stress en chronische pijn. Er zijn inmiddels veel goede resultaten. Op MijnZorgnet.nl schrijft professor Bas Bloem: “Mindfulness bij Parkinson is een hele interessante gedachte! Onze afdeling psychiatrie (prof. Anne Speckens) doet hier veel onderzoek naar (MOMENT-onderzoek)*, tot op heden echter nog niet bij parkinson.”  Naast de op de psychologie gebaseerde MBCT kent men ook de Mindfulness based stress therapy (MBSR). Het grote verschil met MBCT is de wijze waarop men omgaat met negatieve stemmingen en gedachten.

Bij MBCT gaat het minder om de inhoud van de gedachten en meer om de relatie tussen de gedachten en de patiënt. Het idee is dat het probleem niet ligt in de negatieve gedachten, maar in onze automatische reactie erop.

Effectiviteit en veiligheid

Het Institute for Health Research van de Lancester University (UK) publiceerde in 2010 een interessant onderzoek van Fitzpatrick, Simpson en Smith, getiteld:

“A qualitative analysis of MBCT in Parkinson disease” [Psychol Psychother. 2010 Jun;83(Pt 2):179-92].

De Cochrane Collaboration concludeerde na inventarisatie van diverse onderzoeken dat de uitkomsten in het algemeen positief zijn, maar dat de kwaliteit van veel studies over het algemeen nog zwak is. De Campbell Collaboration komt echter tot een positief standpunt over het effect van Mindfulness in een specifieke uitwerking, namelijk die van Kabat-Zinn.

Mits deskundig verricht kent de therapie geen nadelige effecten.

Behandelaars en vergoeding door verzekeraars

Voor deze therapie kan men terecht bij psychologen, psychiaters en speciaal daarvoor opgeleide (gedrags-)therapeuten die lid zijn van de VVM, de vereniging voor mindfulness.

Hoewel het effect van Mindfulness bij mensen met Parkinson niet systematisch is onderzocht, lijkt deze therapie toch uiterst relevant voor mensen met deze ziekte. Meer algemeen onderzoek (o.a. door Dr. Barbara Pickut, Univ. Zhs Antwerpen*) toont namelijk positieve effecten op problemen die bij parkinson algemeen voor komen. Mindfulness wordt medisch gezien als alternatieve- of aanvullende therapie. Er is geen dekking in de basisverzekering. Sommige verzekeraars verlenen (beperkte) vergoeding binnen de  aanvullende verzekering.

literatuur en bronvermelding

• www.maguza.be/gezond/p/artikel/parkinson

Publicaties

• Edel Maex > Werken met Mindfulness

• Thich Nhat Hanh > Mindfulness

• Dr. Jon Kabat-Zinn  > Handboek meditatief ontspannen

• Hofman S.G. e.a. > The effect of mindfulness-based therapy on anxiety and depression: a meta-analytic review

• Chiesa, Serreti A. > Mindfulness-based stress reduction for stress management in healthy people: A review and meta-analysis 

• Bohlmeijer E, Prenger R, Taal E, Cuijpers P > The effects of mindfulness-based stress reduction therapy on mental health of adults  with a chronic medical disease: A meta-analysis  (Universiteit van Twente, Enschede)

• Mind and body therapy therapy for fybromyalgia (Cochrane Library)

• Mindfulness for stress relief Posted in: News, Review News (Campbell Collab.)

• Tijdschrift “Skepter”, jaargang 21, nr 2, 2008, Ronald Kaptein

[Dit artikel is geaccordeerd door de VVM]