Blog: Dagboek van Parki – mei 2025 – Plassen, slapen en koffie

Blog: Dagboek van Parki – mei 2025 – Plassen, slapen en koffie

26 mei 2025 door Ria Snoek

Na het verhogen van de levodopa had ik wat meer energie en kon ik de urine beter ophouden. Wat een heerlijkheid! Toen ik dat vertelde, reageerde iemand: "Als ik 's ochtend koffie drink heb ik dat ook! Erg is dat, als je zo nodig moet en het haast niet kunt ophouden!"

Ria Snoek_koffieO? Ik heb het probleem met ophouden vooral 's ochtends vroeg, als ik om 9 uur naar de gymn ga, of met de nordic walking-groep meega. En s ochtends drink ik altijd koffie… ooit mee begonnen om de spijsvertering op gang te helpen. Maar een glas warm water op de nuchtere maag helpt ook. En dat doe ik nu ook…

Ik ging proberen de ochtendkoffie over te slaan als ik naar gym of vroeg loopgroepje ging, en inderdaad! Minder snel erge aandrang als ik de koffie ’s ochtends oversla. Wat een heerlijkheid!

Overdag drink ik nu ook zelden koffie. Want als ik erg geconcentreerd bij de PC werkte, had ik na het opstaan soms ook moeite met ophouden (omdat ik dan veel te laat naar het toilet ging).

Ineens ging ik beter slapen. Tenminste, ik werd veel minder vaak wakker voor het toilet ’s nachts… en dus sliep ik beter door!

Ik wist natuurlijk wel dat koffie je wakker maakt en dat het diuretisch (plasbevorderend) werkt. Na vier uur 's middags dronk ik al geen koffie meer, dus de link van het vaak naar het toilet moeten 's nachts en de koffie overdag had ik niet gelegd…

Halfwaardetijd

Maar een vriendin wist het verband wel. Ze zei dat de halfwaardetijd van cafeïne vijf uur is! Na vijf uur is de helft van de cafeïne uit je bloed, pas na tien uur is de helft van die helft weg enzovoorts… Wouw, dat is lang!

Ik voelde weer een blog opkomen in mijn hoofd. Dus zocht ik op internet naar de halfwaardetijd van cafeïne. En ik las dat de halfwaardetijd inderdaad gemiddeld vijf uur is, maar het kan verschillen per persoon. Soms twee en een half uur maar ook soms twaalf uur! En ik las dat dit genetisch bepaald is.

Mijn broer zei altijd dat hij na elf uur ’s ochtends geen koffie meer dronk, omdat hij dan niet kon slapen ’s nachts. Het leek me overdreven en tussen de oren zitten… maar mogelijk heeft hij een lange halfwaardetijd voor cafeïne. En ik dus waarschijnlijk ook…

Nooit te oud om te leren...

Ria Snoek_thee

En dat klopt dan wel weer met mijn ervaring, tot nu toe: ik slaap minder goed, als ik zo vaak naar het toilet moet. Als ik minder vaak naar het toilet hoef, slaap ik beter door...  

En misschien is het toeval, en komt het toch door de hogere dosis levodopa, dat ik beter doorslaap...?? De tijd zal het leren!

Ik blijf in elk geval de koffie flink beperken. Want die heftige aandrang... wat zou het heerlijk zijn, als dat minder werd!!

Let wel op, zwarte thee bevat ook cafeïne, wel veel minder dan koffie.

Wat gebeurt er in je lijf als je koffiedrinkt?

De cafeïne in koffie geeft eigenlijk een flinke stressreactie: je bloeddruk stijgt. Om die bloeddrukstijging tegen te gaan, gaat je lichaam het ritme van je hartslag vertragen. En het stresshormoon adrenaline komt vrij, waardoor je handen kunnen gaan trillen. Dat is dezelfde adrenaline die voor een schrikreactie zorgt als er 's nachts onderweg naar het toilet opeens iemand voor je neus staat. Je schrikt en wordt er alert van. Ten slotte maakt cafeïne dat je je beter kunt concentreren. Dat komt doordat cafeïne in je hersenen het stofje adenosine (dat een rol speelt in de slaapregulatie, red.) remt. Er is veel onderzoek dat laat zien dat je na een kop koffie beter presteert dan vóór de koffie. Je wordt bijvoorbeeld beter in sommetjes maken.

Geldt dat voor iedereen?

Ja, eigenlijk wel. Dat neemt niet weg dat er individuele verschillen zijn in de reactie op koffie. Veel onderzoek naar wat cafeïne in je lijf doet, is gedaan bij mensen die geen of weinig koffiedrinken. Maar dat geeft geen goed beeld van de werkelijkheid. Want als je vaker koffie neemt, raak je eraan gewend. Dat noemt men tolerantie. Door die gewenning verdwijnt ook de stressreactie, inclusief de betere concentratie.

Er zijn wel grote verschillen in hoe snel mensen cafeïne afbreken. Sommigen zijn de cafeïne na twee uur al voor de helft kwijt, terwijl diezelfde hoeveelheid afbraak bij anderen wel twaalf uur duurt. Als je cafeïne snel afbreekt, word je minder snel tolerant omdat je dan vanzelf cafeïnevrije perioden doormaakt (bijvoorbeeld de nacht). Na zo’n periode krijg je bij een volgende kop koffie steeds weer die stressreactie. Die stress is dan wel minder dan bij iemand die helemaal nooit koffiedrinkt, want er blijft altijd wel wat cafeïne in je lijf. Iemand die cafeïne langzaam afbreekt, heeft langer en meer cafeïne in zijn bloed en daarmee ook meer gewenning. Misschien dat 10 tot 20 procent van de mensen het supersnel afbreekt, maar de meeste mensen zitten ergens tussen die twee en die twaalf uur in om de helft van de cafeïne af te breken. Na nog eens tussen de twee en twaalf uur ben je nog een keer de helft kwijt, en zo gaat dat door. Die afbraaksnelheid heet halfwaardetijd en is genetisch bepaald.

Welke invloed heeft dat op je slaap?

Stel: je breekt cafeïne snel af. Als je ’s ochtends om negen uur koffiedrinkt, ben je de cafeïne ’s avonds grotendeels weer kwijt. Drink je om negen uur ’ s avonds weer een kop koffie, dan krijg je opnieuw een stressreactie. Maar ben je een langzame metaboliseerder, zoals we dat noemen, dan blijft cafeïne lang in je lichaam. Als je ‘s avonds koffiedrinkt, krijg je vanwege de gewenning geen stressreactie, omdat de ochtendkoffie nog in je bloed zit. Langzame metaboliseerders zullen daarom geen problemen hebben met in slaap vallen, terwijl de snelle afbrekers juist wakker liggen door de stressreactie als ze ’s avonds koffiedrinken.

Bron: https://www.nemokennislink.nl/publicaties/waarom-je-wakker-ligt-van-koffie/

Ga terug naar alle blogs van Ria Snoek

Reacties

  1. Dienke Cazemier Dienke Cazemier Schreef op 26 mei 2025

    Koffie is in zekere zin ook een verslavend middel: ik heb er echt last van als ik 's ochtends geen koffie gedronken heb! En daarom ben ik ook heel blij met dit bericht: https://www.parkinson.nl/voorlichting/waar-of-niet-waar-koffie-verkleint-kans-op-parkinson/
    Dat plassen blijft een dingetje maar ik ben blij dat ik m'n bakkie leut niet hoef te laten staan!

Terug naar boven