Veelgestelde vragen parkinson en pesticiden

parkinson en glyfosaat

Veelgestelde vragen over

glyfosaat.jpg

Meer uitleg over parkinson en glyfosaat

  • Wat is de ziekte van Parkinson?

    Laatst gewijzigd op: 27-11-2023

    Parkinson is de snelst groeiende neurologische aandoening ter wereld, met ruim 10 miljoen diagnoses wereldwijd – een aantal dat naar verwachting de komende 50 jaar zal verdubbelen [1]. Er is geen medicijn. De oorzaak is onbekend, maar mensen met een familiegeschiedenis van de ziekte hebben een hoger risico. De toegenomen blootstelling aan luchtvervuiling, pesticiden en oplosmiddelen kan het risico op parkinson ook verhogen.

    Parkinson ontstaat wanneer hersencellen die dopamine aanmaken, een chemische stof die o.a. beweging coördineert, stoppen met werken of afsterven. Het is een progressieve aandoening – de drie meest zichtbare symptomen zijn tremor (trillen), traagheid van beweging en stijfheid (spierstijfheid). Andere symptomen zijn onder meer psychische stoornissen, verminderde mobiliteit, slaapstoornissen en stemming en cognitieproblemen, autonome disfunctie en een aanzienlijk verminderde kwaliteit van leven.

    Lees hier meer over de ziekte van Parkinson

    [1] Dorsey ER, Sherer T, Okun MS, Bloem BR. The emerging Evidence of the Parkinson Pandemic. J Parkinson Dis. 2018;8(s1):S3-S8. doi: 10.3233/JPD-181474. PMID: 30584159; PMCID: PMC6311367.

  • Wat is de relatie tussen glyfosaat en de menselijke gezondheid?

    Laatst gewijzigd op: 27-11-2023

    Er zijn steeds meer aanwijzingen voor een verband tussen blootstelling aan pesticiden en parkinson, alzheimer, verschillende soorten kanker, longaandoeningen, reproductieve problemen en immuniteitsproblemen.

    Pesticiden worden vaak in combinatie gebruikt en deze cocktails van pesticiden veroorzaken waarschijnlijk meer schade aan de biodiversiteit en de gezondheid dan afzonderlijke factoren. Er is echter weinig onderzoek naar gedaan, deze cocktails worden niet getest bij de goedkeuring van pesticiden. De huidige toelatingsregels voor bestrijdingsmiddelen zijn niet voldoende om het risico op hersenziekten zoals parkinson te kunnen inschatten.

  • Wat is glyfosaat?

    Laatst gewijzigd op: 27-11-2023

    Glyfosaat is het meest gebruikte pesticide in Europa. Het middel vertegenwoordigt een derde van alle herbiciden gebruik [2]. Het wereldwijde gebruik van glyfosaat in de landbouw bedroeg in 2014: 746.580 ton. Respectievelijk 18% en 92% van alle gebruik van pesticiden en herbiciden wereldwijd.

    Glyfosaat wordt gebruikt voor een breed scala aan toepassingen zoals onkruidbestrijding, afsluiting van afdekgewassen, beëindiging van tijdelijk grasland, verdroging van gewassen en oogsthulp.

    U kunt worden blootgesteld aan glyfosaat als u het op uw huid of in uw ogen krijgt of inademt wanneer u het gebruikt. Glyfosaat blijft dagen of maanden in het milieu aanwezig. Velen van ons worden dagelijks blootgesteld aan glyfosaat. Het wordt geassocieerd met verlies van biodiversiteit en bijensterfte. Daarnaast zijn er steeds meer aanwijzingen dat het gebruik van glyfosaat een risico oplevert voor de volksgezondheid.

    [2] Antier, C. et al. Glyphosate use in the European agricultural sector and a framework for its furthur monitoring. Sustainability 12, 5682 (2020)

  • Wat weten we over het verband tussen glyfosaat en parkinson?

    Laatst gewijzigd op: 27-11-2023

    Er zijn steeds meer aanwijzingen dat glyfosaat een mogelijke oorzaak is van parkinson [3, 4, 5, 6, 7, 8]. Hoewel dit bewijs niet doorslaggevend is, is er voldoende bewijs om uiterst bezorgd te zijn dat er een zogenaamd biologisch plausibel verband bestaat tussen blootstelling aan glyfosaat en schade aan het specifieke hersengebied dat betrokken is bij de ziekte van Parkinson. Uit een groot aantal onderzoeken is gebleken dat boeren een aanzienlijk verhoogd risico op parkinson hebben, en hetzelfde geldt voor bewoners die in de buurt van landbouwgrond wonen.

    [3] Yang, A.M., et al., Association between urinary glyphosate levels and serum neurofilament light chain in a representative sample of US adults:
    NHANES 2013-2014. J Expo Sci Environ Epidemiol, 2023.
    [4] Wang, G., et al., Parkinsonism after chronic occupational exposure to glyphosate. Parkinsonism Relat Disord, 2011. 17(6): p. 486-7.
    [5]  Zheng, Q., et al., Reversible Parkinsonism induced by acute exposure glyphosate. Parkinsonism Relat Disord, 2018. 50: p. 121
    [6]  Eriguchi, M., et al., Parkinsonism Relating to Intoxication with Glyphosate. Intern Med, 2019. 58(13): p. 1935-1938.
    [7] Caballero, M., et al., Estimated Residential Exposure to Agricultural Chemicals and Premature Mortality by Parkinson's Disease in Washington
    State. Int J Environ Res Public Health, 2018. 15(12).

  • Waar gaat de Europese stemming over en waarom is deze belangrijk?

    Laatst gewijzigd op: 21-12-2023

    Sinds 2015 zijn er in Europa grote discussies geweest over een verbod op glyfosaat, toen het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) in een beoordeling van glyfosaat concludeerde dat de stof ‘waarschijnlijk kankerverwekkend was’ voor mensen’[9]. In daaropvolgende beoordelingen hebben de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid en het Europees Chemisch Agentschap geconcludeerd dat glyfosaat niet kan worden geclassificeerd als kankerverwekkend. Op basis van aanhoudende debatten heeft de Europese Commissie in 2017 de overeenkomst verlengd met goedkeuring van glyfosaat, maar voor slechts nog eens 5 jaar. Dit werd in 2022 nog eens verder verlengd met één jaar.

    Op 28 november 2023 de besloot de Europese Commissie om Glyfosaat weer voor 10 jaar goed te keuren, op 29 november 2023 gepubliceerd in de ‘Official Journal of the EU’.

    Tijdlijn:

    • 15 juni 2021: Rapport van de AGG ingeleverd bij de EFSA en ECHA met de bevindingen in de vorm van een voorlopig rapport  (dRAR). Landen in die AGG zijn Frankrijk, Hongarije, Nederland en Zweden. De Parkinson Vereniging heeft daar allerlei gesprekken over gevoerd o.a. met Ctgb en LNV.
    • 23 sept 2021 tot 22 november 2021: EFSA en ECHA openden publieke consultatie over het voorlopige rapport. De Parkinson Vereniging heeft bezwaren gemaakt en opgestuurd. Ook hebben we alleen, of met Nederlandse NGO’s en internationaal brieven gestuurd aan o.a. de Europese Commissaris Kyriakides.
    • 10 mei 2022: uitstel gevraagd en ontvangen voor EFSA conclusie vanwege alle extra werkzaamheden.
    • 6 juli 2023: EFSA conclusie gepubliceerd, op 26 juli 2023 gevolgd door de officiële publicatie. In de maanden september en oktober werden nog nieuwe achtergrondartikelen aan het dossier toegevoegd.
    • 12 juli 2023: eerste bespreking van het rapport met de Member States in de Standing Committee on Plants, Animals, Food en Feed) (PAFF Committee).
    • 13 juli 2023: werd al een voorlopig beslissing afgegeven door de PAFF voor commentaar van de Member States.Ondertussen werd er nationaal en internationaal geijverd door onder andere de PAN (Parkinsonalliantie Nederland) om dat voorstel voor verlenging niet goed te keuren.
    • 22 september 2023: Tijdens meeting PAFF werd een nieuwe draft van de beslissing geproduceerd. En een verder aangepast plan op 5 oktober 2023.
    • Eerste stemming op 13 oktober 2023 gaf geen gekwalificeerde meerderheid noch voor een tegenstem, noch een voorstem mbt de hernieuwde toelating.
    • Op 16 november 2023 werd in de  ‘appeal committee’ nog een keer gestemd, met dezelfde uitslag, geen gekwalificeerde meerderheid. Al de stemmen twee keer staken, ligt de bal bij de Europese Commissie om een implementeringsplan voor te leggen en uit te voeren.
    • Op 28 november 2023 de besloot de Europese Commissie om glyfosaat weer voor 10 jaar goed te keuren, op 29 november 2023 gepubliceerd in de ‘Official Journal of the EU’.
    • Glyfosaat heeft hernieuwde toestemming gekregen in de EU tot 15 december 2033. Dat betekent dat het gebruikt kan worden als pesticide. Nationale autoriteiten kunnen wel grenzen stellen aan hoe het in hun land gebruikt mag worden.

    [9] Kudsk, P. & Mathiassen, S. K. Regulering van pesticiden in de Europese Unie en de controverse over glyfosaat. Wiet Sc. 68, 214–222

    Bron tijdlijn: https://food.ec.europa.eu/plants/pesticides/approval-active-substances/renewal-approval/glyphosate_en?#proposal-ms

  • Welke tekortkomingen vertoont de huidige vergunningsprocedure?

    Laatst gewijzigd op: 27-11-2023

    Er bestaat brede consensus bij de EFSA (European Food Safety Authority) en nationale en internationale parkinson-experts dat het huidige autorisatiebeleid daarin niet voorziet, door het geheel ontoereikende inzicht in het risico op neurodegeneratieve aandoeningen zoals de ziekte van Parkinson [10, 11, 12, 13, 14, 15]. 

    Deze bezorgdheid komt voort uit de volgende zaken:

    • De huidige beoordeling heeft niet specifiek betrekking op neurodegeneratieve ziekten. De beoordeling met betrekking tot potentiële neurotoxiciteit is veel te grof als het gaat om schade aan de hersenen, het ruggenmerg of de zenuwen.
    • De experimenten tot nu toe houden geen rekening met eventuele erfelijke factoren die de gevoeligheid na blootstelling aan glyfosaat kunnen verhogen.
    • De dosering glyfosaat in de tot nu toe gebruikte dierproeven was te laag en niet representatief voor het dagelijks leven.
    • Het goedkeuringsbeleid beoordeelt alleen afzonderlijke pesticiden en geen cocktails. De realiteit is dat boeren, tuinders en omwonenden worden blootgesteld aan zogenaamde cocktails [16] die meerdere pesticiden bevatten. Het blijkt duidelijk uit gezaghebbende recente wetenschappelijke onderzoeken dat blootstelling aan cocktails van verschillende pesticiden de kans op de ziekte van Parkinson vergroot [17].
    • De experimenten die werden geëvalueerd voor de goedkeuring van glyfosaat werden uitgevoerd door de industrie zelf. Wetenschapsjournalisten hebben ontdekt dat de industrie relevante artikelen achterhoudt.

    [10] EFSA, Workshop on the EFSA NAMs project on environmental neurotoxicants. 2022: Available upon request
    [11] Meerman, J., et al., Neurodegeneration in a regulatory context: The need for speed. Curr Opin Toxicol, 2023. 33:100383.
    [12] Van der Gaag, B.L., et al., [Risk factors for Parkinson's disease: possibilities for prevention and intervention]. Ned Tijdschr Geneeskd, 2023. 167.
    [13] Bloem, B.R. and J. Hoff, De Parkinson Pandemie - een recept voor actie. 2021: Poiesz.
    [14] Dorsey, E.R. and B.R. Bloem, The Parkinson Pandemic-A Call to Action. JAMA Neurol, 2018. 75(1): p. 9-10.
    [15] Heusinkveld, H., et al., Gewasbeschermingsermingsmiddelen en neurodegeneratieve ziekten: mogelijkheden om de toelatingsvereisten te verbeteren, in 2021-0153. 2021, RIVM: website
    [16] Bailey, D.C., et al., Chronische blootstelling aan een glyfosaatbevattend pesticide leidt tot mitochondriale disfunctie en verhoogde reactieve zuurstof  soortenproductie in Caenorhabditis elegans. Environ Toxicol Pharmacol, 2018. 57: p. 46-52
    [17] Yang, A.M., et al., Associatie tussen glyfosaatniveaus in de urine en de lichte keten van neurofilament in serum in een representatieve steekproef van Amerikaanse volwassenen: NHANES 2013-2014. J Expo Sci Environ Epidemiol, 2023. 

  • Wat is het voorzorgsbeginsel en waarom is het belangrijk?

    Laatst gewijzigd op: 27-11-2023

    Het voorzorgsbeginsel stelt: 'Als van een product, een actie of een beleid het vermoeden is dat er risico is op veroorzaken van schade aan de gezondheid  of aan het milieu, dan moeten beschermende maatregelen worden genomen tot dat er voldoende  wetenschappelijk bewijs is.' Met andere woorden, bij twijfel niet toelaten! 

    De afgelopen decennia is gebleken dat er onvoorziene negatieve effecten optreden als gevolg van het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen, zoals insectensterfte en een verhoogd risico op de ziekte van Parkinson. Daarom roepen wij de lidstaten op om deze middelen te verbieden.

  • Wat vindt de Parkinson Vereniging en wat hebben we bereikt?

    Laatst gewijzigd op: 20-12-2023

    • De Parkinson Vereniging is teleurgesteld in de nationale en internationale politiek die Glyfosaat weer voor 10 jaar heeft toegelaten tot eind december 2033.
    • De Parkinson Vereniging hoopt en verwacht dat onze overheid geld beschikbaar stelt zodat RIVM samen met andere organisaties snel en grondig onderzoek kan doen naar nieuwe meetmethoden voor neurotoxiciteit. Hiermee kan definitief vastgesteld worden of de ziekte van Parkinson kan worden veroorzaakt door glyfosaat
    • De Parkinson Vereniging verwacht dat onze overheid het gebruik van glyfosaat in Nederland direct verbiedt als uit onderzoek blijkt dat de ziekte van Parkinson veroorzaakt kan worden door glyfosaat.
    • De Parkinson Vereniging heeft een goede ruchtbaarheid gegeven aan het belang om een gezondere leefomgeving te creëren.
    • Veel mensen weten nu van de zeer waarschijnlijke relatie tussen parkinson en pesticiden
    • De Parkinson Vereniging heeft (inter)nationale contacten gelegd met allerlei actieve NGO’s die gezamenlijk met ons optrekken als belangenbehartigers met hopelijk als gevolg dat minder mensen de ziekte van Parkinson zullen krijgen.
    • Met onze lobby heeft de Parkinson Vereniging gezicht en woorden gegeven aan mensen met parkinson

Ga terug naar de startpagina van het dossier parkinson en pesticiden

Terug naar boven