Door werkgroep wetenschapsnieuws

Inleiding

Slaapproblemen komen veel voor bij mensen met de ziekte van Parkinson en hebben een grote invloed op hun dagelijks leven. Deze slaapproblemen variëren van apneu, doorslaapproblemen en overmatige slaperigheid overdag tot specifieke slaapstoornissen, zoals de REM-slaap gedragsstoornis (RBD). RBD staat voor REM-sleep Behavior Disorder.

Hierbij maken RBD-patiënten geluiden en bewegingen tijdens de droomslaap (REM-slaap). Dit komt doordat bij RBD de normale verlamming van de spieren tijdens de droomslaap niet plaatsvindt. Je gaat hierdoor praten en/of bewegen in je droom, wat niet alleen je slaap verstoort, maar ook kan leiden tot verwondingen van jezelf of je partner.

Ongeveer 0,5-2% van de gehele bevolking lijdt aan RBD en 5-13% voor de leeftijdsgroep van 60-99 jaar, terwijl zo’n 38-60% van de parkinsonpatiënten ook RBD heeft. De precieze getallen zijn erg afhankelijk van de opzet van de studies.

Methode

Een groep Franse wetenschappers heeft onderzocht in welke mate RBD bij parkinsonpatiënten het verloop van de ziekte beïnvloedt.

De onderzoekers analyseerden de medische gegevens van 919 parkinsonpatiënten, van een groep van 88 mensen met alleen RBD, en van een controlegroep van 264 ‘gezonde’ personen. Vervolgens bepaalden de onderzoekers het verloop van de ziekte met behulp van 8 klinische markers (bewegings- en cognitieve) en 4 biologische markers bepaald uit MRI of PET-beelden van de hersenen.

Resultaten

De eerste veranderingen in de hersenen blijken al 2 tot 13 jaar vóór de diagnose parkinson plaats te vinden. Daarna volgen veranderingen in het bewegingssysteem, het autonome zenuwstelsel (dysautonomie[1]) en slaapstoornissen. Tenslotte stelt men op het moment van de diagnose parkinson milde cognitieve achteruitgang vast.

Parkinsonpatiënten met RBD vertoonden eerder non-motore symptomen, een snellere dysautonomie en snellere cognitieve achteruitgang dan parkinsonpatiënten zonder RBD. Andere kenmerkende verschillen waren een eerder begin van de ziekte en latere motore symptomen.

Deze bevindingen komen overeen met de verschillende patronen in het verloop van de ziekte van Parkinson tussen parkinsonpatiënten met en zonder RBD.

Conclusie

Het begrijpen en onderkennen door de neuroloog van de verschillende progressiepatronen van parkinsonpatiënten met of zonder RBD is de sleutel tot patiënt-specifieke zorg. Denk hierbij aan het voorschrijven van specifieke medicijnen of het toepassen van geavanceerde therapieën.

Referentie

Di Folco, Cécile, et al., “Charting Disease Trajectories from Isolated REM Sleep Behavior Disorder to Parkinson’s Disease”, Movement Disorders 2024, 39:64-75, DOI: 10.1002/mds.29662